Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Ana Bilim Kısmı Lideri Kalp ve Damar Cerrahı Prof. Dr. Cengiz Köksal, tıp fakültesinden mezun olduğu periyotta, ateşli romatizma ve bademcik enfeksiyonlarının yol açtığı mitral kapak darlığı hastalığı olan annesi Neriman Köksal’ı, ameliyat sonrası kapağın mikrop kapması sonucu kaybetti. Annesinin yazgısını oburlarının yaşamasını istemeyen Köksal, ihtisasında kalp ve damar cerrahisini seçerek kalp kapağı hastalıklarına odaklandı. Yıllardır bu hastalıklara ait ameliyatlar yapan Köksal ve grubu, mitral kapak darlığına eşlik eden triküspit kapak yetmezliğine yönelik bir sistem geliştirdi.
Kalbi durdurmadan, göğüs kafesini açmadan, yapay ya da biyolojik kalp kapağı takılmasına gerek kalmadan küçük kesiyle kapağın tamir edildiği bu sistem, geçen yıl Avrupa’daki “International Journal of Cardiovascular and Thoracic Surgery” isimli akademik mecmuada yayımlanarak dünya tıp literatürüne girdi. Prof. Dr. Köksal, kalp hastalığına karşın tüm riskleri alarak onu dünyaya getiren annesine duyduğu vefa borcunu, tıpkı hastalıktan muzdarip şahıslara şifa dağıtarak ödüyor.
“O HEKİM OLACAK VE BANA BAKACAK”
Prof. Dr. Cengiz Köksal, mitral kapak darlığı olan annesinin kendisine gebe olduğu periyotta, hayati risk taşıdığı gerekçesiyle hekimlerin gebeliği sonlandırmak istediklerini söyledi. Annesinin ise hekimlere “Hayır, ben bu çocuğu doğuracağım. O tabip olacak ve bana bakacak.” diyerek karşı çıktığını ve bütün riskleri göze alarak kendisini dünyaya getirdiğini anlatan Köksal, lakin doğum sonrası annesinin kalbindeki hastalığın ilerlediğini aktardı.
Aradan yıllar geçtikten sonra tıp fakültesini kazandığını belirten Köksal, “Sizi dünyaya getiren insanın bir sıhhat sorunu varsa ister istemez hem yöneliyorsunuz hem biraz da yazgı sizi buraya yönlendiriyor. İkisi de çok tesirliydi.” dedi.
“ANNEMİN VE YAZGISININ TESİRİ ÇOK FAZLA”
Prof. Dr. Köksal, tıp fakültesini bitirdiği periyotta, annesinin mitral kapak ameliyatı olduğunu fakat kapağın mikrop kapması sonucu vefat ettiğini lisana getirerek, “İhtisasımda kalp ve damar cerrahisini yazdım. Burada annemin ve bahtının tesiri çok fazla. Ondan sonra kalp cerrahisinde mitral kapak üzerine ağırlaşmak istedim. Burada da annemin rahatsızlığının çok rolü var. ‘Biz bu kapağı değiştirmeden nasıl tamir ederiz’ fikrine ağırlaştım. Zira kapağı değiştirmek, enfeksiyon ve bir sürü riski beraberinde getiriyor.” diye konuştu.
Bu mevzuyla ilgili Avrupa’da en az 6 kişinin yanına gidip eğitim aldığını, yaklaşık 15 yıldır da mitral kapak tamir ettiğini kaydeden Köksal, “Yurt dışında birçok yerde ameliyat yaptım. En son Pakistan’da 20 yaşında genç bir kızı ameliyat ettim. İlgim mitral kapak hastalığı, triküspit kapak hastalığı ve onları mümkün olduğunca küçük kesiyle tamir etmek. Derdim annemin yaşadığı ameliyat travmalarını insanların daha az hissetmelerini sağlamak.” sözlerini kullandı.
Köksal, annesinin ameliyat olduğu yıllarda, mitral kapak operasyonlarının göğüs kafesinin büsbütün açılıp kapağın değiştirilmesi halinde gerçekleştiğini lakin yeni gelişmeler kapsamında yurt dışında eğitim aldığı işin uzmanlarının da bunun küçük kesiyle yapılmasına ağırlaştığını anlattı.
“ANNE VE BABALAR, ÇOCUKLARIN BADEMCİK İLTİHABINI CİDDİYE ALMALI”
Mitral kapak darlığının Türkiye’de çok yaygın olduğuna dikkati çeken Köksal, bunun en sık nedeninin geçirilmiş ateşli romatizmalar ve 10-12’li yaşlardaki bademcik enfeksiyonları olduğunu söyledi. Köksal, bu şahıslarda 20’li, 30’lu yaşlarda şikayetlerin başladığını, 40’lı yaşlarda da ameliyat gerektiğini kaydederek, bunun başka nedenin de mitral kapaktaki çökme olduğuna işaret etti.
Bu durumun toplumda bayanların yüzde 4’ünde görüldüğünün altını çizen Köksal, “Hepsi hasta olacak manasına gelmiyor lakin bu genetik bir şey, ileride ameliyat olma riskiniz var. Burada düzgün kısım şu ki, mitral kapakta çökme varsa tamir oranı çok yüksek. Değerli olan anne ve babaların çocuklarının bademcik iltihabını ciddiye almaları ve antibiyotik tedavilerine riayet etmeleri.” dedi.
Küçükken sık bademcik iltihabı geçiren anne adaylarına da gebelik öncesinde kesinlikle kalp tabibine gidip ekokardiyografi yaptırmalarını öneren Köksal, “Çünkü hafif darlık bile olsa, hamilelikte insanın fizyolojisi o kadar değişiyor ki. Kan ölçüsü ve kalbin yükü yüzde 50 artıyor. Çarpıntı çok fazla. Aşikar olmayan mitral kapak darlıkları maalesef gebe olunca aşikar hale gelebiliyor. Yılda en az 7-8 annenin ya hamileliğini sonlandırıyoruz ya da çocuklarını erken doğurmak zorunda kalıyorlar.” formunda konuştu.
“YURT DIŞINDA YAYGIN OLARAK UYGULANDIĞINI GÖRMEK BİZİ MEMNUN EDİYOR”
Prof. Dr. Cengiz Köksal, bilhassa romatizmal mitral kapak hastalığına eşlik eden triküspit kapak hastalıklarının bilinen metotlarla tamirinin mümkün olmadığı vurgulayarak şöyle devam etti:
“Biz son 2 yılda yaklaşık 40 hastada uyguladığımız özel bir teknik geliştirdik. Güç romatizmal kapak hastalıklarında, triküspit kapak hastalıklarında kapak değiştirmek yerine kapağı tamir ediyoruz. Üç yaprakçıklı triküspit kapağı iki yaprakçıklı hale getiriyoruz. Üzerine bir halka da ekleyerek tamiri kalıcı hale getiriyoruz. Yaklaşık 1 yıl evvel yurt dışında çok bilinen bir mecmuada yayımlandı ve çok teveccüh gördü. Çok memnunum ki Türk tabipleri olarak bu türlü bir teknikle ismimizi duyurduk. Yurt dışında yaygın olarak uygulandığını görmek bizi memnun ediyor.”